
Ooggetuigenverhaal: Nico van der Weele
Nico van der Weele, een boerenzoon uit Elkerzee op Schouwen-Duiveland, was pas negen jaar oud toen de oorlog begon. Hij zag hoe Nederlandse militairen Duitse bommenwerpers beschoten, en zelfs een vliegtuig dat neerstortte nabij Noordwelle. Kort daarna namen de Duitsers de controle over Schouwen. “Er woei een Duitse wind,” vertelt Nico. Zelfs het strand werd verboden terrein, waar hij door Duitse soldaten werd weggejaagd.
Begin 1944 veranderde alles voor Nico’s familie. De geallieerden besloten Schouwen-Duiveland onder water te zetten om de Duitse bezetters te dwarsbomen. De inwoners moesten evacueren. Nico’s vader weigerde naar de officiële evacuatieplaatsen in Dordrecht of Rotterdam te gaan, uit angst daar van de honger om te komen. Via kennissen vonden ze een tijdelijk onderkomen in Oudelande, op Zuid-Beveland. Op 29 februari 1944 – een schrikkeldag – kwam het gezin daar aan. “We kwamen als vreemden, maar alles stond klaar: de kachel brandde en er lag brood op tafel,” herinnert Nico zich.
Middden in de strijd
Ze brachten de zomer van 1944 door in Oudelande. Maar de oorlog kwam steeds dichterbij. De Duitsers vorderden de boerderij waar het gezin verbleef, en ze moesten opnieuw vluchten. Deze keer vonden ze een klein huisje in de polder bij Baarland. Hier werden ze op 26 oktober wakker van oorverdovend lawaai. Engelse troepen landden bij Baarland, en wat volgde was een helse strijd.
Nico zag paarden in een nabijgelegen weiland getroffen worden en ter plekke sterven. De familie vluchtte naar een boerderij in de buurt, maar daar zaten al Duitse soldaten. Engelse voorposten bereikten de boerderij, waarna er hevig werd geschoten en granaten werden gegooid. Het gezin schuilde in de schuur, doodsbenauwd. Nico: “Het was zo erg, we namen afscheid van elkaar. Het voelde alsof de hel op aarde was losgebroken.”


Vrijheid en overleven
De schuur werd volledig doorzeefd door kogels. De dieren stierven, en de schuur werd oorverdovend stil. Zelfs Nico’s poes overleefde het niet. Tegen de avond kwamen Engelse soldaten de schuur binnen. De bevrijding was daar, maar er was geen tijd om te juichen. Een sergeant die een beetje Nederlands sprak waarschuwde hen: “Hier straks Duitse bom.” De familie moest opnieuw terug de beschadigde schuur in, waar ze dagenlang schuilden.
Pas op zondag was het gezin echt vrij. Nico: “We waren in shock, maar de blijdschap overheerste. We leefden nog. Overal zagen we dode soldaten, maar wij leefden nog.” Zijn verhaal getuigt van de ontreddering en de veerkracht van gewone mensen te midden van oorlogsgeweld, en van de zware prijs die voor vrijheid werd betaald.