Geen producten in de winkelwagen.
Van noodkerk tot landbouwschuur
Op zaterdag 18 juli 2015 verzamelt een grote groep vrijwilligers van het Bevrijdingsmuseum Zeeland zich op het terrein van de familie Allemekinders in Baarland. Hun taak: de ontmanteling van de voormalige noodkerk van Ellewoutsdijk, met als doel deze later in originele staat op te bouwen in het Bevrijdingspark. Alle bruikbare delen worden zorgvuldig geïnventariseerd en afgevoerd naar de werkplaats in Nieuwdorp.
De noodkerk werd na de Tweede Wereldoorlog in gebruik genomen als tijdelijk gebedshuis, nadat de oorspronkelijke kerk door gevechten volledig was verwoest. De Duitsers hadden de toren als uitkijkpost gebruikt, waardoor deze een doelwit werd. Op 22 april 1951, na de opening van een nieuwe kerk, kreeg de noodkerk een andere functie: een landbouwschuur en wagenhuis van de familie Allemekinders in Baarland, waar deze bijna 65 jaar in gebruik bleef.
Van nissenhut naar wederopbouwproject
De noodkerk was oorspronkelijk gebaseerd op een nissenhut, die in de lengte was doorgezaagd om een bredere ruimte te creëren. De open sleuf werd overdekt met een verhoogd, halfrond dak, voorzien van karakteristieke bovenramen die veel lichtinval gaven. De dakconstructie rust op fraai opengewerkte, gebogen houten spanten, terwijl de kop- en achtergevels gemetseld zijn en het dak is voorzien van een bescheiden torenspits.
Toen de familie Allemekinders haar landbouwactiviteiten beëindigde, kreeg het Bevrijdingsmuseum Zeeland de kans om het gebouw over te nemen en in ere te herstellen. De reconstructie begon met het restaureren van de authentieke houten spanten in de werkplaats, waarna deze naar het Bevrijdingspark werden vervoerd en geplaatst. Vervolgens werden de spanten aan elkaar gekoppeld en werd begonnen met het opmetselen van de spouwmuren en de binnenruimtes.
Traditioneel vakmanschap en moderne technieken
De wederopbouw vereiste zowel traditionele bouwtechnieken als moderne oplossingen. De buitenmuren werden gemetseld volgens historische methoden, wat een uitdaging vormde vanwege de schuine kopgevel die uitmondt in een kleine toren. Op deze toren werd een zinken spits geplaatst met daarbovenop een torenhaan, die tevens als windwijzer dient.
Na de muurconstructie volgde het plaatsen van het stalen nissenhutframe en het golfplatendak. Net als in de oorspronkelijke situatie werden de platen dubbel aangebracht, maar nu met glaswol en dampfolie ertussen, zodat de herbouwde kerk voldoet aan moderne isolatienormen. Vervolgens werden de kozijnen geplaatst en voorzien van dubbel glas.
Ook de verwarming is geheel van deze tijd. In november 2015 werden drie aardwarmtesondes tot 60 meter diep in de grond geplaatst. Later dat jaar ondersteunde een groep van de 105 Genie Compagnie Waterbouw de wederopbouw. Zij legden circa 4 kilometer grondkabels en mantelbuizen aan, van de hoofdmeterkast van het museum naar de meterkast van de kerk. De elektra- en loodgietersploeg van het museum verzorgde samen met civiele bedrijven de installaties in het gebouw.
Herinnering en educatie
In de herbouwde noodkerk bevinden zich twee vitrines. Eén daarvan belicht de geschiedenis van Ellewoutsdijk, met als hoogtepunt de noodkerk zelf. Bijzondere stukken in de collectie zijn onder meer het originele zilveren avondmaalstel uit 1906, een tinnen avondmaalstel uit 1643 dat tijdens de Bevrijding beschadigd raakte, de kanselbijbel en een authentiek doopjurkje met een foto van de oorspronkelijke draagster.
De tweede vitrine is gewijd aan de herinnering aan de oorlogsslachtoffers van Zeeland. Diverse objecten en foto’s getuigen van het leed dat deze periode bracht. Via touchscreens kunnen bezoekers de bijbehorende verhalen lezen en in een geïntegreerde database zoeken naar alle Zeeuwse oorlogsslachtoffers.
De noodkerk heeft geen kerkelijke functie meer, maar wordt ingezet voor vredeseducatie. Het gebouw is uitgerust met een beamer, projectiescherm en geluidsinstallatie, waardoor het ook geschikt is voor bedrijfspresentaties. Bovendien is de kerk een officiële trouwlocatie.
Opening en dankbetuiging
Op 22 april 2016, precies 65 jaar na de laatste kerkdienst, werd de herbouwde noodkerk van Ellewoutsdijk officieel geopend. Dit was mogelijk dankzij de financiële steun van de Adriaan van ‘t Westreenen Stichting, het vfonds, het Prins Bernhard Cultuurfonds en diverse bedrijven uit de regio. Bijzonder veel dank gaat uit naar de militairen van de 105 Genie Compagnie Waterbouw en de vele vrijwilligers van het Bevrijdingsmuseum Zeeland. Dankzij hun inzet staat dit stukje geschiedenis weer in volle glorie in het Bevrijdingspark.