Geen producten in de winkelwagen.
Object van de maand Mei 2025
Een technisch hulpmiddel in de kustverdediging
In de collectie van het Bevrijdingsmuseum Zeeland bevindt zich een bijzondere rekenliniaal, afkomstig uit de Duitse kustbatterij bij Dishoek op Walcheren. Deze batterij maakte deel uit van de Atlantikwall, de enorme verdedigingslinie die Nazi-Duitsland langs de West-Europese kust had aangelegd. De liniaal diende als rekeninstrument voor ballistische berekeningen, waarmee de hoek en afstand van het geschut konden worden bepaald. Dit was van cruciaal belang om vijandelijke schepen en landingsvaartuigen effectief onder vuur te nemen.
Met twintig bomvrije bunkers, waaronder munitieopslagplaatsen, manschappenverblijven en een hospitaalbunker, was de kustbatterij Dishoek een van de zwaarst uitgeruste middelzware batterijen aan de Nederlandse kust. De strategische ligging aan de Westerschelde maakte het tot een belangrijk doelwit voor de geallieerden tijdens de Slag om de Schelde.
Hevige gevechten in de duinen
In het najaar van 1944 werd de strijd om de toegang tot de haven van Antwerpen steeds heviger. Na de succesvolle bevrijding van de stad op 4 september 1944 bleef de Westerschelde echter in Duitse handen, waardoor de geallieerden de haven niet konden gebruiken. De gevechten op Walcheren, waar kustbatterijen zoals die in Dishoek een belangrijke verdedigingsrol speelden, waren een cruciale fase in deze slag.
Op 1 november 1944 begon de geallieerde aanval op Walcheren, met een grootschalige landing bij Westkapelle. De kustbatterijen, waaronder die van Dishoek, boden zware tegenstand en maakten de opmars van de geallieerden bijzonder moeilijk. Op 2 november vonden verwoede gevechten plaats in de duinen van Valkenisse en Dishoek, waarbij tientallen soldaten aan beide zijden het leven lieten. Pas op de ochtend van 3 november viel de batterij Dishoek in geallieerde handen, waarmee de Duitse controle over de Westerschelde definitief werd gebroken. Dit was een keerpunt in de strijd: de haven van Antwerpen werd operationeel en kon vanaf dat moment worden gebruikt voor de bevoorrading van de geallieerde troepen in West-Europa.
Van militair instrument naar gebruiksvoorwerp
Na de oorlog raakten veel objecten uit de Atlantikwall in vergetelheid of werden hergebruikt voor andere doeleinden. De rekenliniaal uit de batterij Dishoek vormt hierop geen uitzondering. Waarschijnlijk werd deze, nadat hij zijn militaire functie had verloren, in gebruik genomen als gewone liniaal, wat een interessante tweede levensfase aan dit object geeft.
Op een bepaald moment kwam de liniaal in handen van dokter Ad van Dijk uit Vlissingen, die hem kreeg van een patiënt. Van Dijk was niet alleen een gewaardeerd huisarts, maar ook een gepassioneerd verzamelaar van historische objecten en verhalen uit de regio. Zijn interesse in de lokale geschiedenis zorgde ervoor dat deze rekenliniaal behouden bleef en uiteindelijk zijn weg vond naar het Bevrijdingsmuseum Zeeland.
